آتشنشانی

اطفا حریق چیست؟

اطفا به معنی خاموش کردن است در حقیقت اطفا حریق یعنی مهار کردن یا خاموش کردن آتش است. سیستم اطفا حریق یک سیستم مهم و امنیتی در ساختمان به شمار می رود. سیستم اطفا حریق در زمان آتش سوزی ساختمان  به وسیله علائم هشدار ( صدا، نور و...) به کسانی که در ساختمان حضور دارند هشدار آتش سوزی را اعلام می کند. در این مقاله می خواهم شما را با روش های خاموش کردن آتش ، قوانین اطفا حریق و اجزای سیستم اطفا حریق آشنا کنم. اما قبل از اینکه درباره این مسائل صحبت کنیم، می خواهم شما را کمی با لزوم این سیستم ها در ساختمان آشنا کنم. آتش سوزی یکی از اتفاقات ناگواری است که سالانه جان هزاران نفر را در سراسر جهان می گیرد. در ساختمان های تجاری و صنعتی، ساختمان های اداری، برج ها، ساختمانها بالای 4 طبقه (برای احتیاط بیشتر) و... سیستم اطفا حریق حیاتی و ضروری است زیرا در صورت آتش سوزی شما به راحتی با این سیستم می توانید تمام طبقات را از آتش سوزی مطلع کنید و برای مهار آن از بقیه طبقات کمک بگیرید.

روش های خاموش کردن آتش

آتش از سه جزء اصلی حرارت، مواد سوختنی و اکسیژن تشکیل شده است. با گرفتن هر یک از این جزء ها اصلی از آتش، می توانید آتش را مهار کنید. بنابراین روش های مهار آتش به صورت زیر است:

1. گرفتن حرارت ( خنک کردن آتش): برای گرفتن حرارت از آتش می توان از آب و دی اکسید کربن استفاده کرد.
2. گرفتن اکسیژن ( خفه کردن آتش): برای گرفتن اکسیژن از آتش یا به اصطلاح خفه کردن آتش می توان از ماسه، خاک و پتوی که خیس شده باشد استفاده کرد.
3. گرفتن مواد سوختنی: این روش در زمان های ابتدایی آتش که هنوز آتش شعله نکشیده است، کاربرد دارد و با استفاده از جدا کردن مواد اشتعال آور از آتش می توانید آتش را مهار کنید.

اجزا و تجهیزات سیستم اطفا حریق در ساختمان چیست؟

سیستم ها و تجهیزات آتش نشانی بسته به سن، اندازه و نوع ساخت، ساختمان متفاوت است. ممکن است در یک ساختمان همه ی تجهیزات زیر وجود داشته باشد، ممکن است هم تنها یکی از تجهیزات زیر را داشته باشد. اجزا اطفا حریق ساختمان عبارتند از: لوله های آتش نشانی، شیرآلات آتش نشانی، اتصالات آتش نشانی، شلنگ آتش نشانی، نازل، اسپرینکلر.

تجهیزات سیستم مهار آتش به صورت زیر است:

1. کپسول های آتش نشانی (fire extinguishers) : این کپسول ها برای استفاده ساکنین ساختمان طراحی شده است تا بتوانند قبل از رسیدن آتش نشان ها کمی در مهار آتش کمک کنند، اما موادی که برای مهار آتش در این کپسول ها استفاده می شود بسته به نوع آتش سوزی متفاوت است به طور مثال: 1- آب(Water) : زمانی استفاده می شود که آتش سوزی از نوع چوب، کاغذ و الکتریکی نباشد. 2- فوم(Foam) : زمانی استفاده می شود که آتش سوزی از نوع مایع قابل اشتعال و یا الکتریکی نباشد.3- در اکسید کربن (Carbon Dioxide): در زمان آتش سوزی الکتریکی (برقی) استفاده می شود. 4- مواد شیمیایی خشک (Dry Chemical): زمانی که آتش سوزی از نوع مایعات قابل اشتعال و آتش سوزهای الکتریکی باشد استفاده می شود.  5- مواد شیمیایی مرطوب (Wet Chemical): زمانی استفاده می شود که آتش سوزی از نوع چربی ها(Fat Fire) و یا الکتریکی نباشد.
2. حلقه های شلنگ آتش نشانی (fire hose reels): شلنگ های آتش نشانی  هم توسط ساکنین ساختمان قبل از رسیدن آتش نشان ها مورد استفاده قرار می گیرند و گاها توسط خود آتش نشان ها نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
3. سیستم های هیدرانت آتش (fire hydrant systems): این سیستم برای کمک رسانی ب آتش نشان های است تا سریع تر بتوانند آتش را مهار کنند. این سیستم برای آتش نشان های آموزش دیده طراحی شده است و آتش نشان ها با استفاده از این سیستم به شلنگ های محدود تری برای مهار آتش نیاز دارند.
4. سیستم آبپاش اتوماتیک (automatic sprinkler systems): زمان معیاری است که در کنترل و مهار آتش بسیار مهم و ضروری است. با استفاده از سیستم آبپاش اتوماتیک در ساختمان ها می توان آتش را در مدت زمان کمتری مهار کرد. سر آبپاش های این سیستم ها 20 برابر نسبت به ده سال پیش حساس تر شده است.

قوانین عملکرد در هنگام آتش سوزی

 آتش سوزی می تواند بسیار خطرناک باشد بنابراین در هنگام آتش سوزی مطمئن شوید که تلاش شما برای خاموش کردن آتش  شما و دیگران را به خطر نمی اندازد، به همین دلیل زمانی که آتش را مشاهده کردید:

• ابتدا زنگ خطر یا سیستم اطفا حریق را در صورت خاموش بودن به کار بیندازید.
• سعی کنید دیگران را در کمال خونسردی نجات دهید اما در صورت زیاد بودن شعله های آتش و احتمال اینکه نمی توانید دیگران را نجات دهید در کمال خونسردی تنها خود را از محل دور کنید و به ساختمان بر نگردید.
• به آتش نشانی و اورژانس تماس بگیرید و آدرس محل آتش سوزی را اعلام کنید.
• اگر از مواد آتش سوزی اطلاعاتی ندارید سعی نکنید با آتش مبارزه کنید.

قوانین طراحی و نصب کپسول های آتش نشانی و محل سیستم های اطفا حریق

سیستم های اطفا حریق در ساختمان ها بسیار اهمیت دارند، این سیستم های دارای انواع مختلفی هستند.کپسول های آتش نشانی یکی از تجهیزات سیستم های اطفا حریق است محل نصب این کپسول ها بسیار اهمیت دارد. ارتفاع نصب این کپسول ها بستگی به وزن کپسول دارد کپسول های که وزن کمتر از 18 کیلوگرم دارند را با فاصله 6/1 متری از سطح نصب می کنند تا همه ی افراد به جز کودکان بتوانند از آنها استفاده کنند اما برای کپسول های با وزن های بیشتر این فاصله به یک متر کاهش می یابد اما جای نگرانی نیست به دلیل وزن بالا و ارتفاع استاندارد کودکان نمی توانند از آنها استفاده کنند.  کپسول ها باید از نور و محیط های مرطوب دور باشند. کپسول ها باید از محل های که مواد اشتعال آور در آنها نگهداری می شود، فاصله داشته باشند. کپسول ها معمولا در قسمت های ورودی نصب می شوند.