خانه های پیش ساخته

خانه های پیش ساخته ، تحولی شگرف در صنعت ساختمان‌سازی و مسیر ساختمان ها  ایجاد نمود. مشکلی که امروزه بشر با آن روبرو است،  پروسه طولانی ساخت ساختمان ،قدیمی شدن ساختمان‌ها و نیاز مبرم به بازسازی است. به علاوه امروزه افراد متوجه این موضوع شده اند که تخریب ساختمان‌های قدیمی هزینه ای برابر با ساخت همان ساختمان دارد .

جدا از بحث هزینه ها ،  موضوع آسیب‌های زیست محیطی است. به همان اندازه که ساختمان‌سازی منجر به از بین رفتن بافت بخشی از زمین می‌شود، خراب کردن ساختمان نیز مشکلاتی دو چندان را ایجاد می‌کند.

از سویی دیگر اگر ساختمانی را در یک قطعه از زمین بسازید، رسماً این زمین را از دست داده‌اید. اما با خانه های پرتابل و قابل حمل عمده این مشکلات رفع خواهد شد.

خانه های پیش ساخته می توانند گزینه مناسبی برای افرادی باشند که به سرعت ساخت و کیفیت بالا اهمیت می دهند و محدودیت های آن را می پذیرند،این مدل خانه ها اخیرا در ایران بسیار محبوب شده اند در این مقاله سعی داریم تا با انواع خانه های پیش ساخته و مسیر تلید این خانه ها آشنا شویم .

اصطلاح پیش ساخته برای این خانه ها ، خانه‌هایی را توصیف می‌کند که به صورت جزئی یا کامل در محل دیگری ساخته شده‌اند. اجزاء این خانه‌ها از قبل ساخته شده و به محل مورد نظر تحویل داده می‌شوند تا در آنجا نصب و مونتاژ شده و در نهایت خانه نهایی را تشکیل دهند.

 در واقع پیشرفت تکنولوژی در مسیر معماری و عمران هم تاثیر گذار بوده و مسیر معماری  وعمران را به سمت سرعت،کیفیت ساخت و ساز و آسایش و راحتی کاربران برده است .

خانه های پیش ساخته معمولا از لحاظ حمل و نقل و جابه جایی به دو گروه قابل حمل و غیر قابل حمل تقسیم بندی می شوند که معمولا گزینه های قابل حمل آن از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند .

اصطلاح پیش ساخته معمولا به مدل های ساخت این خانه ها اشاره دارد  که در نهایت همه ی این شیوه ها در یک دسته اصلی قرار می‌گیرند و تفاوت میان هر یک از این خانه‌ها، توسط نوع ساخت‌وساز که برای دستیابی به نتیجه دلخواه طراحی می‌شود و همچنین با توجه به محدودیت‌هایی که برای تحویل و مونتاژ در محل را برطرف می‌کند، تعیین می‌شود.

 شایدتاریخچه  اولین خانه پیش ساخته جهان به سال 1624 و انگلیسی ها بازگردد. در این سال انگلیسی ها خانه های چوبی را برای استفاده توسط ناوگان ماهیگیری طراحی و ساختند. این خانه ها چندین بار جدا شدند، جابجا شدند و دوباره سرهم شدند. به همین خاطر می توان این خانه را به عنوان اولین خانه‌ای شناخت که در تاریخ به صورت پیش ساخته تولید شده و دوباره سرهم شده است.
البته به عقیده برخی از مردم نیز خانه‌های پیش ساخته قبل تر از این سال شکل گرفته اند. به طوری که خانه‌های پیش ساخته در سال 1609 از لندن فرستاده شده اند. منطقه ای به نام لندندری در سال 1608 کاملا ویران شد، اما پس از آن انگلیسی ها دوباره این مکان را تصرف کردند و نیاز شدیدی به ساختمان در آن داشتند. در سال 1609 چهارچوب های چوبی خانه ها و فروشگاه‌های مختلف از انگلستان به این مکان ارسال شدند تا در محل پروژه مونتاژ شوند. ساخت اولین ویلای پرتایل و قابل حمل در تاریخ به نام یک نجار لندنی به نام مینینگ می باشد ، در سال ۱۸۵۵ و در طول جنگ جهانی نیز، فردی به نام برونل، بیمارستانی با ۱۰۰۰ تخت با تمام تجهیزات، تهویه، لوله کشی طراحی کرد.

پس از آن جان الکساندر اولین بلوک های ساختمانی پیش ساخته را در لیورپول ساخت. در سال های جنگ جهانی استفاده از این نوع ویلاها به دلیل شرایط نامساعد مسکن و نیاز شدید نیروهای مسلح به مسکن بسیار محبوب شد.

از انواع خانه های پیش ساخته میتوان به:

• مدولار
• خانه های پیش ساخته ترکیبی
• خانه های پیش ساخته پنلی

در ادامه به معرفی سه نمونه از خانه های پیش ساخته می پردازیم:

خانه پیش ساخته مدولار، اجزای مدولار سه بعدی هستند که تقریباً به صورت کامل در کارخانه ساخته شده و برای نصب به محل نهایی تحویل داده می‌شوند. این خانه‌ها هنگام خروج از کارخانه تقریباً 80 تا 95 درصد تکمیل شده‌اند و توسط کامیون‌های مسطح در مسافت‌های کوتاه یا طولانی حمل می‌شوند.

خانه‌های مدولار تقریباً به صورت کامل در کارخانه ساخته می‌شوند، به این معنی که با دیوار‌های متصل، کف، سقف، سیم‌کشی، لوله‌کشی، وسایل داخلی و … ساخته شده و سپس به محل مورد نظر تحویل داده شده و در آن جا به صورت کامل نصب می‌شوند. ماژول‌ها را می‌توان در کنار هم یا به صورت بالا و پایین ترکیب کرد تا خانه‌های بزرگ‌تر یا خانه‌هایی در امداد خانه‌های موجود نصب شوند.

ماژول‌های حجمی از پیش‌ساخته شده، به صورت کامل با رنگ یا کاغذ دیواری برای دیوارها، کف‌ها و سقف‌ها مونتاژ می‌شوند. اصطلاح حجمی (volumetric) به دستاورد‌ها و کارایی‌هایی که در ساخت خانه‌های مدولار، خارج از محل مورد نظر، به دست آمده است اشاره دارد.

واحد‌ها ماژول‌هایی هستند که می‌توانند به یکدیگر متصل شوند و ساختمان‌های کامل را بدون نیاز به روبنای اضافی تشکیل دهند.

خانه‌های پیش‌ساخته مدولار قبلاً محدودیت‌های بیشتری در اندازه و عرض داشتند اما به مرور با پیشرفت در صنعت حمل‌ونقل، خانه‌های مدولار دیگر محدود به اندازه اتاق‌های کوچک‌تر و طرح‌های تک طبقه نیستند.

اندازه یک خانه از پیش‌ساخته مدولار استاندار، 4/5 متر است که برای حمل‌ونقل نیز آسان‌تر است اما این متراژ خانه برای دستیابی به نتایج مطلوب سفارش دهنده، انعطاف‌پذیر هستند.

اغلب کارخانه‌ها و سازندگان خانه پیش ساخته مدولار به دنبال راه‌هایی برای غلبه بر محدودیت‌های ابعاد و ایجاد گزینه‌های سفارشی سازی بیشتر هستند.

برنامه‌ریزی دقیق و ساخت خانه‌های مدولار فرصت‌های زیادی برای پیشرفت‌های چشمگیر در ساخت‌وساز خانه‌ها و ساختمان‌ها ارائه می‌دهد اما تنها در صورتی که خانه با اصول طراحی سامانه غیرفعال خورشیدی (passive solar principals) طراحی شده باشد و از مواد کم‌مصرف استفاده کند منجر به کاهش تأثیر کلی بر محیط زیست می‌شود.

علاوه بر این، توجه به این نکته نیز ضروری است که همه سازندگان خانه‌ها مدولار یا خانه‌های پنل شده به دنبال کاهش آلودگی و تأثیرات زیست‌محیطی نیستند؛ بنابراین خریداران لازم است از استاندارد‌ها و اعتبارنامه سازنده این خانه‌ها و همچنین مصالح ساختمانی، فرایند‌های ساخت و حداقل میزان مصرف انرژی مطلع شوند.

خانه های پی ساخته کیت یا پنل شده :

خانه‌های پیش‌ساخته پانی، اجزای دو بعدی هستند که در کارخانه‌ها تولید می‌شوند و سپس به محل مورد نظر حمل و مونتاژ می‌شوند تا در آنجا با هم ترکیب شده و یک خانه سه بعدی ایجاد کنند. پنل‌ها از مواد مختلفی ازجمله صفحات اسلب بتنی، پنل‌های چوبی، چوب ترکیبی، چوب بازیافتی، پنل‌های عایق و … ساخته می‌شوند.

خانه‌های پیش‌ساخته دو بعدی ممکن است به صورت سیستم‌های پنل باز یا پنل بسته باشند. بین این دو نوع طراحی تفاوت خاصی وجود ندارد و تنها تفاوتی که میان این دو وجود دارد این است که پنل‌های باز عایق‌بندی نشده‌اند و برای تکمیل آن‌ها در محل ساخت‌وساز کار‌های بیشتری لازم است انجام شود.

در مقابل، پنل‌های بسته، عایق‌بندی شده و قبل از ارسال به محل، در کارخانه تقریباً تکمیل می‌شوند. پنل‌های پیشرفته نیز به پنل‌هایی می‌گوییم که با امکانی همچون پنجره‌ها، اتصالات یا لوله‌کشی در کارخانه تکمیل می‌شوند.

 از مزایای خانه های پیش ساخته میتوان به :

• سرعت ساخت بالا - چون قطعات خانه در کارخانه ساخته می شود، ساخت خانه بسیار سریع تر از روش سنتی انجام می گیرد.
• کیفیت بهتر - چون قطعات در کارخانه و با کنترل کیفیت بالا ساخته می شوند، کیفیت بهتری نسبت به ساخت و ساز سنتی دارند.
• هزینه پایین تر - به دلیل تولید انبوه و صرفه جویی در زمان، هزینه تمام شده پایین تر از ساخت و ساز سنتی است.
• طراحی انعطاف پذیر - می توان طرح های مختلفی برای خانه در نظر گرفت.

اما در کنار تمامی مزایای گفته شده این خانه ها دارای معایبی نیز هستند برای مثال :

• انتخاب محدود طرح و اندازه - تنوع طرح ها محدودتر از ساختمان سازی معمولی است.
• عدم قابلیت تغییرات بعد از ساخت - امکان تغییرات و اصلاحات بعد از ساخت بسیار محدود است.
• محدودیت در طراحی نما و ظاهر بیرونی.
• نیاز به بنیه مالی اولیه بالاتر - چون پیش پرداخت بیشتری نسبت به ساختمان سازی متداول نیاز است.

وقتی صحبت از خانه های پیش ساخته در ایران می شود معمولا ذهن افرادبه سمت خانه های پیش ساخته ویلایی  وغیره می رود اما تکنولوژی خانه های پیش ساخته علاوه بر خانه های ویلایی و مناطق گردشگری به سمت مارکت ها و مکان هایی برای ایجاد شغل و حرفه هم رسیده ،ساده ترین نوع این مدل فضاهای پیش ساخته کانکس های موجود در مناطق صنعتی و عمرانی برای اسکان مهندسین و کارگران می باشد.

به این موضوع فک کنید که مارکتی دارید که میتوانید لوکیشن آن را تغییر دهید برای مثال 10 روز از آن در فضاهای نمایشگاهی استفاده کنید یا مدتی در شهر دیگری از آن استفاده کنید .همه ی این موضوعات تا چند سال پیش رویا به نظر می امد اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و پیشرفت موضوعات عمرانی ،مارکت های قابل حمل و پیش ساخته رویا به حساب نمی آیند بلکه از رویا هم واقعی تر هستند .

خانه های پیش ساخته میتوانند باانوع مختلفی از متریال و نوع ساختاری مختلف طراحی و ساخته شوند. در ادامه، توضیحاتی درباره نوع های مختلف خانه های پیش ساخته ارائه می شود:

1- ساختار بتنی پیش ساخته: در این نوع، بخش هایی از خانه در پیشگاه ساخته شده و سپس به محل ساختمان منتقل می شوند. این بخش ها شامل دیوارها، پله ها و سقف هستند. ساختار بتنی پیش ساخته به دلیل استفاده از بتن، بسیار مقاوم می باشد.

2- ساختار فلزی پیش ساخته: در این نوع، بخش هایی از خانه از جنس فلز ساخته می شوند و سپس به محل نصب منتقل می شوند. این نوع ساختمان های پیش ساخته عموماً در پروژه های موقت یا ساختمان های صنعتی استفاده می شوند. ظرفیت باربری بالا، سرعت ساخت و قابلیت حمل و نقل آسان از مزایای ساختمان های فلزی پیش ساخته محسوب می شوند.

3- ساختار چوبی پیش ساخته: در این نوع، بخش هایی از خانه از جنس چوب ساخته شده و به شکل ماژول ها به محل ساختمان منتقل می شوند. این نوع ساختمان های پیش ساخته به دلیل مزایایی مانند محیط زیست پسند بودن، وزن سبکتر و زمان ساخت کوتاه، مورد استفاده قرار می گیرند.

4- ساختار کامپوزیت پیش ساخته: در این نوع، از ترکیب مواد مختلف مانند بتن، فلز و چوب برای ساخت بخش هایی از خانه استفاده می شود. ساختمان های کامپوزیت پیش ساخته معمولاً ویژگی های متنوعی از هر نوع ماده را در بر می گیرند و به عنوان یک ترکیب مناسب از مزایا شناخته می شوند.

مزایای خانه پیش ساخته چیست؟

خانه پیش ساخته یکی از سازه های معروف و محبوب در جهان است که توانسته با کیفیت بالا، سرعت اجرای زیاد و همچنین ساختار مقاوم، جایگزین خانه‌های در حال حاضر ساخت به صورت درجا باشد. اگرچه پیش بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک این خانه‌های پیش ساخته پیشرفت بسیار زیادی داشته باشند و دیگر به شکلی که الان به آن‌ها نگاه می‌کنیم، نباشند. اما در حال حاضر هم خانه‌های پیش ساخته دارای مزایای بسیار زیادی هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

•  سرعت العمل بالا برای اجرا

در کارخانه‌های مجهز، خانه‌های پیش ساخته تولید می‌شوند و سپس برای اجرا به محل ارسال خواهند شد. سرعت العمل بالا اجرای خانه‌های پیش ساخته باعث صرفه جویی در زمان اجرای پروژه‌های مختلف می‌شود.

• امکان طراحی به همراه تمامی جزئیات

خانه‌های پیش ساخته می توانند با تمامی جزئیات مورد نظر طراحی شوند. اتاق خواب‌ها، سرویس بهداشتی و حمام، آشپزخانه و هر بخش دیگر خانه به صورت پیش ساخته قابل طراحی است. بنابراین، می‌توان مطابق با نظر مشتری و نقشه اجرایی در کارخانه‌ها خانه‌های پیش ساخته را طراحی کرد.

•  مقاومت بالا در برابر زلزله

اگرچه متریال‌های مختلفی برای ساخت خانه پیش ساخته مورد استفاده قرار می‌گیرند، ولی اکثر آن‌ها مقاومت بالایی در برابر زلزله دارند. وزن سبک خانه‌های پیش ساخته ایمنی این خانه‌ها را در برابر زلزله بالا می‌برد.

•  مقاومت بالا در برابر بارهای وارده

خانه‌های پیش ساخته با نظارت مهندسین متخصص ساخته می‌شوند. بنابراین، مقاومت بالایی در برابر بارهای وارده دارند و می‌توانند به راحتی در برابر باد، طوفان و … از خود مقاومت نشان دهند.

•  عایق خوب در برابر سرما و گرما

خانه‌های پیش ساخته اگر با متریال‌های خاصی تولید شوند که در برابر سرما و گرما مقاوم باشند، عایق خوبی در برابر سرما و گرما هستند و باعث جلوگیری از هدررفت انرژی خواهند شد.

•  امکان اجرا در تمامی شرایط آب و هوایی

یکی از مواردی که می‌تواند باعث متوقف شدن پروژه ساخت و ساز خانه به صورت درجا شود، شرایط آب و هوایی خاص است. اگر دمای هوا پایین بیاید و بارندگی وجود داشته باشد، عملا امکان ساخت و ساز وجود ندارد. ولی خانه‌های پیش ساخته در کارخانه‌ها تولید می‌شوند و محدودیتی برای ساخت آن‌ها در شرایط آب و هوایی مختلف وجود ندارد.

معایب خانه پیش ساخته چیست؟

مزایای ساز های پیش ساخته آنقدر زیاد است که بدون شک می‌توانیم این سازه ها را به عنوان یکی از بهترین گزینه‌‌ها برای اجرا در شهرهای مختلف بشناسیم. با این حال هر سازه نوینی بدون عیب نیست و برای سازه های پیش ساخته نیز همینطور است. یکی از معایب این مدل خانه ها یا سازه ها با کاربری های متفاوت، عدم انعطاف پذیری آن‌ها پس از ساخت است. در واقع به دلیل اینکه هر بخش از خانه مطابق با بخش دیگر ساخته شده، امکان ایجاد تغییر در آن ها وجود ندارد.
مورد دیگری که شاید بتوان آن را به عنوان عیب خانه های پیش ساخته بیان کرد، سختی در حمل و جابجایی این خانه ها است. به خصوص در شرایطی که محل پروژه دارای جاده‌های مناسب نباشد و این موضوع جابجایی خانه‌های پیش ساخته را سخت تر می‌کند. با این حال این موارد با وجود وسایل حمل و نقل مناسب و ماشین ها قابل رفع هستند و می‌توان با خیالی راحت از این خانه‌های پیش ساخته استفاده کرد.

طول عمر خانه های پیش ساخته چند سال است؟

 طول عمر تمام ساختمان ها به کیفیت متریال هایبه کاررفته در سازه بستگی دارد ،به همین علت همواره نوع متریال به کاررفته در تمامی ساختمان ها حائز اهمیت می باشد .کیفیت متریال‌های به کار رفته در امر ساختمان سازی آنقدر حائز اهمیت بوده که پیشنهاد می‌شود برای افزایش طول عمر خانه‌ها و سازه‌های مختلف، از متریال‌های باکیفیت و مقاوم استفاده شود. با این حال ضعف‌های زیادی در امر ساختمان سازی وجود دارد و همین امر باعث شده تا طول عمر خانه های معمول موجود در ایران پایین باشد.
البته خانه‌های پیش ساخته سازه‌های مقاوم تری نسبت به خانه‌هایی هستند که به صورت درجا اجرا می‌شوند. به همین خاطر طول عمر آن‌ها نیز بیشتر بوده و حتی ممکن است چند برابر بیشتر از خانه‌های معمولی عمر مفید داشته باشند. حداقل عمر مفید خانه‌های پیش ساخته 50 سال است؛ اما اگر این خانه‌ها با متریال‌های مقاومی هم‌چون بتن تولید شوند و کیفیت بالایی نیز داشته باشند، می‌توانند تا 100 سال یا بیشتر نیز عمر مفید داشته باشند.